Uluslararası Pazarda Borsa İstanbul | Bist100

Uluslararası Pazarda Borsa İstanbul | Bist100

Köklü bir tarihe sahip olan borsa son 10 yılda muazzam bir getiri oranı yakalayarak dünya borsalarında üst sıralarda yer aldı. Borsa 2002-2012 arasında yüzde 22 yıllık getiriyle Avrupa borsalarını solladı. Bu 10 yıllık dönemde piyasa değerleri katlanıp 502 milyar TL’ye kadar sıçradı. Günlük ortalama 1.8 milyar işlem hacmi tutturan borsa tarihi zirvesini de 2013 yılında görmüş oldu.

Ancak en çarpıcı etkisi borsanın 10 sene içinde bireysel yatırımcıya olan etkisi oldu. 1000 TL’si olan bir yatıptırımcı 2002-2012 yılları arasında borsaya yatırım yaptığında yıllık yüzde 22 getiriyle 10 senede parasını 5’e katladı.

Yatırımcının 1000 TL’si 10 yılda 5004 TL’ye kadar ulaştı. Bu rakamla 2002-2012 yıllık getiride parasını borsaya yatıran Türk yatırımcı, İngiliz, Brezilyalı ve Hint yatırımcıların kendi para birimleri üzerinden borsaya yatırdıkları paradan daha çok getiri elde etti. Tabii bu hesabın borsanın genel büyümesi ile yapıldığını da hatırlatmak gerek. Genel ortalamanın üstüne çıkan birçok şirket olduğu düşünüldüğünde birçok Türk yatırımcının kazancı yatırdığı paranın 5 katından da fazla oldu.

Modern ve gelişmiş bir ekonomi için...

Menkul kıymet borsaları bugünün dünya ekonomisi için çok önemli mihenk taşları. İşleyen bir menkul kıymet borsası olmayan bir ülke, modern ve gelişmiş bir ekonomi olarak kabul edilmiyor. Gelişmiş ülkelerde bankalardan kredi yoluyla borçlanma kadar borsa yoluyla yatırım sermayesi üretme yolu da yaygın. Böylece şirketlerin sermayesi geniş halk tabakalarına da yayılıyor. Halk bu yolla ülke ekonomisini de takip etmeye başlıyor...

140 yılda  neler yaşandı

Türkiye  Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesindeki bilinen en eski borsa binası ile, dünyanın borsacılık tarihine beşiklik etmiş ülkelerden biri. Kütahya’da 1750 yıl öncesine kadar giden bir borsacılık geçmişi olan Türkiye’nin, bugünkü anlamda ilk borsacılık faaliyetleri ise, Osmanlı imparatorluğu dönemine dayanıyor. Osmanlı, 1854 yılında Kırım Savaşı’ndan kaynaklanan borçları için çıkardığı tahvilleri le bu alandaki ilk faaliyetlerini başlatırken, bugün gelinen noktada dünyanın 16’ıncı büyük ekonomisine sahip Türkiye’nin aynı oranda büyük bir sermaye piyasasının olması hedefleniyor.

Endeks sayısı 52’ye ulaştı

Borsa'nın  tarihi boyunca yatırımcıların piyasalardaki hareketlilikleri daha rahat takip edebilmeleri için onlarca endeks geliştirildi. 1986 Ocak ayında kurulduğunda İMKB 100 olarak hizmet veren borsa zamanla sektör ve yerel endeksleriyle yatırımcılara yol gösterecek birçok gösterge geliştirdi. Endekslerin sayısı 1986’dan bu yana 52’ye kadar ulaştı. Borsa İstanbul şimdi ise Sürdürülebilirlik Endeksi üzerinde çalışıyor.

Hisselerin yarıdan fazlası endeksten daha fazla getiri sağlıyor.

Bist’te işlem gören şirket hisseleri kriz yıllarında dahi yatırımcısının yüzünü güldürüyor. son 10 yılın altısında hisse senetlerinin yarıdan fazlası endeksten daha fazla değer kazandı. kriz yılında bile enflasyona yenilmeyen hisseler var. Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören şirketlerin başarısı parmak ısıtıyor. 

Şirketlerin son 10 yıllık borsa performansları incelendiğinde borsada işlem gören şirketlerin yüzde 50’sinden fazlası yatırımcısına borsa endeksinden daha fazla getiri sundu. Kriz yılı olan 2008 yılında dahi 13 şirket yatırımcısına enflasyonun üzerinde getiri sağladı. Borsa İstanbul’da yıllar itibariyle endeksten fazla getiri sağlayan hisseler incelendiğinde son 10 yılın 8’inde hisselerin yüzde 40’tan fazlası, 6 yılda da yüzde 50’ye yakını yatırımcısına endeksten fazla getiri sundu. 

Endeksten fazla getiri sağlayan hisseler liginde yüzde 52.9’luk oran ile 2009 yılı zirvede olurken, onu hisselerin yüzde 56’sının endeksten fazla getiri sağladığı 2010 yılı takip etti. Üçüncü sırada ise yüzde 53’lük oranla 2011 yılı yer aldı. 2009 zirve Yılı oldu Borsa İstanbul’da yıllar bazında şirketlerin borsa performansları enflasyonla karşılaştırıldığında da zirve yıl 2009 oldu. 

2009 yılında borsada işlem gören 311 hissenin yüzde 96’sı yani 298’i yatırımcısına enflasyondan fazla getiri sağlarken, onu yüzde 83’lük getiri ile 2005 yılı takip etti. Enflasyon oranının yüzde 7. 7 olduğu 2005 yılında borsada işlem göre 274 hissenin 228’inin yatırımcısının parası enflasyon karşısında erimezken, hisselerin yüzde 76’sının enflasyonun üzerinde getiri sağladığı 2010 yılı da başarı sıralamasında 3’üncü sırada yer aldı.

Esra GÜNGÖR...